با لینوکس زندگی کنیم

به معرفی لینوکس پرداختیم. سیستم‌عاملی که اپن‌سورس یا کدباز است. بدین معنی که هر کسی می‌تواند به کدها (برنامه‌های نوشته شده) این سیستم‌عامل دسترسی داشته باشد، آنها را مطالعه کند، تغییر بدهد، رفع ایراد کند و حتی با نام خودش و به نام یک توزیع لینوکس جدید منتشر کند.
گفتیم که توزیع لینوکس نیز به نسخه‌ای از لینوکس گفته می‌شود که توسط فرد، گروه یا شرکتی ایجاد شده. این ایجاد شدن می‌تواند سرهم کردن و جمع‌آوری امکانات از ابتدا (From Scratch) و ایجاد از سطح صفر باشد یا اینکه یک توزیع موجود را تغییر بدهند و توزیع جدیدی با امکانات جدید ایجاد کنند. در این مقاله به‌طور مختصر و برای آشنایی به سه موضوع می‌پردازیم: تهیه، نصب و کار با لینوکس .

الف) تهیه‌ لینوکس

تهیه کردن یک توزیع لینوکس کار زیاد مشکلی نیست.
ابتدا بهتر است با مشورت یک دوست، از میان نزدیک به هزار و پانصد توزیع لینوکس ، یکی را که مناسب شروع کار است برگزینید. اگر کسی را برای مشورت ندارید، من به شما توصیه می‌کنم از این توزیع‌ها یکی را انتخاب کنید: اوبونتو (Ubuntu) ، کوبونتو (Kubuntu) ، فدورا (Fedora) ، پارسیکس (Parsix) ، اپن زوزه (openSUSE) . برای تهیه‌ هر یک از این توزیع‌ها چند روش وجود دارد که با آنها آشنا می‌شویم:

• اگر به اینترنت پرسرعت دسترسی دارید، به راحتی می‌توانید لینوکس موردنظر خود را دانلود کنید. برای این کار می‌توانید به سایت‌های رسمی هر یک از این لینوکس‌ها مراجعه کنید و به قسمت دانلود بروید:

ubuntu.com/getubuntu/download
kubuntu.org/download.php
fedoraproject.org/en/get-fedora
parsix.org
software.opensuse.org

• یا می‌توانید به این سایت‌ها مراجعه کنید که تعداد بسیار زیادی از توزیع‌های لینوکس را به رایگان برای دانلود عرضه می‌کنند. با یک جست‌وجوی کوچک می‌توانید لینوکس موردنظرتان را پیدا و دانلود کنید:

dir.linuxforums.org
madtux.org
iso.linuxquestions.org
می‌توانید لینوکس موردنظر خودتان را بخرید.
برای این کار دو گزینه پیش‌رو دارید: خرید اینترنتی، خرید سنتی از بازار. برای خرید اینترنتی می‌توانید به یکی از دو سایت زیر مراجعه کنید:
linux.sito.ir
linuxshop.ir
در این دو سایت فقط کافیست لینوکس موردنظر خود را انتخاب کنید و با پرداخت اینترنتی با کارت‌های عضو شتاب، چند روز بعد لینوکس خود را درب منزل تحویل بگیرید. شیوه‌های دیگری نیز برای پرداخت وجود دارد، مثلا پرداخت به مامور شرکت پست در هنگام تحویل گرفتن کالا که انتخاب این حالت یا پرداخت اینترنتی به خود شما بستگی دارد.
در حالت دیگر می‌توانید به بازار مراجعه کنید و لینوکس مورد نظر خود را تهیه کنید. البته این کار را توصیه نمی‌کنم زیرا اطلاعات در زمینه‌ لینوکس در بین فروشندگان CD در بازار، بسیار اندک است و بیشتر موجب گمراهی‌یتان می‌شود.

• اگر توانایی صبر کردن دارید، می‌توانید لینوکس «اوبونتو» یا «کوبونتو» را سفارش بدهید تا برایتان به رایگان ارسال شود!

باور نمی‌کنید؟ کافیست امتحان کنید. به یکی از این دو سایت مراجعه کنید، یک حساب کاربری ایجاد کنید، آدرس منزل‌تان را به شکل آدرس‌های لاتین (از انتها به ابتدا با شکل: پلاک – کوچه – خیابان، کاملا برعکس آدرس دادن به شکل فارسی) وارد کنید، ? تا ? هفته منتظر بمانید تا اوبونتو و کوبونتوهایی که سفارش داده‌اید به وسیله پست به درب منزلتان بیاید! به یاد داشته باشید نه در مرحله‌ سفارش و نه در مرحله‌ دریافت هیچ هزینه‌ای را نباید بپردازید! امتحان کنید، رایگان است!

ب) نصب لینوکس

به راحتی می‌توانید لینوکس را در کنار ویندوز نصب کنید و به اطلاعات با ارزشتان هیچ آسیبی نزنید.
نصب لینوکس بسیار ساده است. شاید بسیار شبیه به نصب یک نرم‌افزار در ویندوز. فقط یک قسمت از نصب لینوکس نیاز به آموزش دارد و آن ‌هم قسمت ایجاد پارتیشن‌های موردنیاز است. لینوکس قابلیت خواندن و نوشتن بر روی پارتیشن‌های اختصاصی ویندوز (NTFS - FAT) را دارد، اما نمی‌توانید لینوکس را بر روی یکی از این پارتیشن‌ها نصب کنید. شما باید پارتیشن‌های مخصوص لینوکس را ایجاد کنید.
مطمئن باشید که اطلاعاتتان هیچ آسیبی نخواهند دید. نصب توزیع‌های مختلف لینوکس تقریبا مشابه است. در حالت کلی، نصب یک توزیع لینوکس ، عموما شامل این مراحل است (که مسلما در توزیع‌های مختلف این مراحل فرق می‌کنند)
انتخاب زبان – انتخاب نوع نصب یا انتخاب نرم‌افزارهای موردنظرتان در هنگام نصب – ایجاد پارتیشن‌های موردنیاز – مشخص کردن نوع استفاده از هر پارتیشن – ایجاد حساب کاربری

1. انتخاب زبان: اکثر لینوکس‌ها قابلیت انتخاب تمامی زبان‌های موجود را برای مراحل نصب دارند. می‌توانید راهنمایی‌های هنگام نصب را در اکثر لینوکس‌ها به زبان فارسی نیز داشته باشید.
2. انتخاب نوع نصب: برخی لینوکس‌ها برای نوع نصب از شما سوال می‌کنند که مثلا می‌خواهید یک کامپیوتر رومیزی داشته باشید یا یک سرور یا یک ایستگاه کاری. برخی دیگر نیز، برای نرم‌افزارهای مورد علاقه‌تان از شما در هنگام نصب سئوال می‌کنند. این کار این امکان را می‌دهد که یک لینوکس دلخواه با نرم‌افزارهای موردنظرتان داشته باشید. برخی از لینوکس‌ها هر دو مرحله را دارند و برخی هیچ‌کدام را ندارند و یک سری نرم‌افزارهای مشخص همواره نصب می‌شوند. در هر صورت اگر درباره‌ نرم‌افزارهای لینوکس اطلاعی ندارید، همیشه بهتر است که حالت پیش‌فرض را انتخاب کنید و چیزی را تغییر ندهید.
3. ایجاد پارتیشن‌های مورد نیاز: برای نصب یک لینوکس به دو پارتیشن نیاز دارید. یکی محل نصب است و دیگری با نوع swap استفاده‌ای شبیه به RAM کامپیوتر دارد. حداقل اندازه‌ پارتیشن اصلی که محل نصب است با توجه به توزیع لینوکس‌تان متفاوت خواهد بود. اما فضایی بین ? تا ? گیگابایت می‌تواند بهترین حالت باشد. بهتر است آن ‌را از نوع EXT3 ایجاد کنید. اندازه‌ پارتیشن swap را عموما دو برابر اندازه‌ RAM انتخاب می‌کنند. اما اگر RAM تان ? گیگابایت یا بیشتر است، swap را به همان اندازه‌ RAM ایجاد کنید. برای کسی که اولین تجربه‌ نصب لینوکس در کنار ویندوز را می‌گذراند، توصیه می‌شود که پارتیشن‌بندی را به هنگام نصب لینوکس موکول نکند و این کار را قبل از نصب انجام دهد. برای این کار می‌توانید با نصب نرم‌افزارPartition Magic در ویندوز، یک قسمت خالی از یکی از پارتیشن‌های ویندوزتان را انتخاب کنید؛ پارتیشن اصلی را Resize کنید؛ قسمت خالی را جدا کنید و در انتها پارتیشن‌های موردنظر را ایجاد کنید: یک پارتیشن با اندازه‌ کافی برای نصب (ازنوع ext3) و یک پارتیشن از نوع swap. همین است!
4. برای مشخص کردن پارتیشن محل نصب: باید Mount Point اش را به / تغییر دهید (ممیز) . Mount Point یا نقطه‌ اتصال مکانی برای دسترسی به پارتیشن‌های هارد برای هر پارتیشن است. Mount Point ها در لینوکس‌های جدید به‌طور خودکار تنظیم می‌شوند. شما فقط باید برای مشخص کردن پارتیشن محل نصب، Mount Point ش را به ممیز تغییر بدهید. این مرحله در هنگام نصب با کمی دقت کاملا مشخص است. بقیه‌ پارتیشن‌ها معمولا در لینوکس‌های جدید با نام‌های خاص و Mount Point های خاص مشخص می‌شوند که توضیح نام‌ها در حوصله‌ بحث نیست.
5. ایجاد حساب کاربری: منظور همان درست کردن یک User و انتخاب یک Password است. در برخی از لینوکس‌های محبوب این امکان گذاشته شده که لینوکس به‌طور خودکار با تشخیص ویندوز، کاربران، اطلاعات Desktop و My Do******ent و برخی چیزهای دیگر ویندوزتان را به لینوکس کپی می‌کند. با این کار به اطلاعات پر استفاده‌یتان که در دسکتاپ ویندوز قرار گرفته است، به راحتی دسترسی دارید. دقت کنید که هر لینوکس علاوه بر کاربرهایی که شما ایجاد می‌کنید، یک کاربر ریشه (root) نیز دارد. کاربر ریشه اجازه‌ دسترسی به هر چیزی و تغییر همه‌ قسمت‌ها را دارد. اما یک کاربر معمولی فقط اجازه‌ دسترسی و کارهای عادی با سیستم را دارد. اگر می‌خواهید تنظیمی را تغییر بدهید که نیاز به اجازه‌ کاربر ریشه دارد، از شما برای Password کاربر ریشه سوال می‌شود. اگر کلمه‌ عبور را به درستی وارد کنید، چند لحظه به‌طور موقت با اجازه‌های کاربر ریشه می‌توانید به سیستم دسترسی داشته باشید. این کار صرفا برای امینت بیشتر و حفاظت از اطلاعات و امکانات سیستم است.

ج) کار با لینوکس

کار با لینوکس مسلما باید با ویندوز فرق داشته باشد! چون این دو، دو سیستم‌عامل جداگانه با امکانات و توانایی‌های جدا هستند. اما نگران نباشید. به راحتی می‌توانید با کمی کار کردن با لینوکس با تمام قسمت‌های آن آشنا شوید. به یاد روزی بیافتید که برای اولین بار پشت کامپیوتر نشستید و با ویندوز هیچ آشنایی نداشتید. اما کار با آن را یاد گرفتید. اکنون وقت آن رسیده که با ویروس، تروجان، نرم‌افزار جاسوس، از دست دادن اطلاعات، سطح پایین امنیت، هنگ‌کردن‌های متوالی و .. . خداحافظی کنید. اکنون وقت آن رسیده که از کامپیوتر خود لذت ببرید. با لینوکس کار کنید. مطمئنا در ابتدا برایتان سخت است. اما اگر به آن عادت کنید، استفاده‌ مجدد از ویندوز برایتان سخت می شود! برای یادگیری و رفع مشکلات و پرسیدن سوال‌هایتان می‌توانید به اینترنت مراجعه کنید.
خوشبختانه سایت‌های زیادی به زبان فارسی برای این منظور وجود دارد. برای آشنایی کلی با لینوکس و رفع مشکلات و پرسیدن سئوالات و پیدا کردن مقالات در سطحی قابل قبول می‌توانید به سایت technotux.com مراجعه کنید. برای رفع مشکلات و هرگونه ایرادی، گرفتن راهنمایی و آشنایی با لینوکس اوبونتو، می‌توانید به سایت ubuntu.ir مراجعه کنید. این سایت نماینده‌ رسمی فارسی و ایرانی لینوکس اوبونتو است. می‌توانید از کتاب PDF لینوکس پارسیکس نیز استفاده کنید. این کتاب برای تازه‌کاران بسیار توصیه می‌شود. از آنجا که توزیع لینوکس پارسیکس یک توزیع ایرانی است، این کتاب کاملا فارسی‌ است. بعید است که با مراجعه به این سایت‌ها به جواب‌های خود نرسید. در هر صورت اگر جواب مشکلاتان را پیدا نکردید، منابع انگلیسی در اینترنت به‌وفور یافت می‌شود. سایت‌های خود شرکت‌های سازنده‌ لینوکس‌ها نیز می‌تواند راهنمای بسیار بسیار خوبی برایتان باشد.
لینوکسی باشید!