ساختار دولت الکترونیک

با توجه به بررسی مححقان مختلف در سراسر دنیا سه معیار اصلی را به منظور رتبه بندی کشورها از لحاظ وضعیت دولت الکترونیک در نظر گرفته اند. این سه معیار عبارتند از:

• وجود اینترنت
• بسترهای تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات
• سرمایه های انسانی

دولت الکترونیک می بایست بستری ایجاد کند که مردم بتوانند با مسئولین دولتی ارتباط برقرار کرده و به انجام کارهایی همچون کسب مجوزها و ... بپردازند. همچنین دولت از این راه می تواند با شرکت ها و دولت های دیگر به تعامل بپردازد.

گاهی اوقات با وجود تمامی شرایط بالا باز هم سطح دولت الکترونیک در برخی از کشورها از کشورهای هم ترازشان پایین تر است. به عنوان مثال می توان کشور انگلستان را در نظر گرفت. اگرچه این کشور در جدول های رتبه بندی دارای مقام بالایی است اما دارای نقاط ضعفی نیز هست. در سایت دولت الکترونیک این کشور نمی توان به نخست وزیر کشور ایمیل زد و تنها راه برقراری ارتباط از طریق فاکس است. در حالی که یکی از ویژگی های دولت الکترونیک تعاملات بر خط و گسترش آن است.
می توان گفت که در دولت الکترونیک جز مهمی که می تواند ارتباط بین مشتریان و سازمان ها را برقرار کند، وب سایت ها هستند.
دولت الکترونیک دارای ساختارهای مختلفی است و می توان این موضوع را این گونه بیان کرد که دولت الکترونیک افراد را به قسمت های مختلف مرتبط می سازد:

G2C) Government to Citizen)
برخی از خدمات دولت این گونه هستند که به صورت رایگان ارایه می شود و شهروندان با دولت در ارتباط بوده و از این سرویس ها بهره می برند. در اینجا شهروند به عنوان عضوی از جامعه حق استفاده از سرویس های دولت الکترونیک را دارد. در این راه هدف اصلی کامپیوتری کردن انواع فرآیندها همچون گواهینامه ها، مجوزها و ... است.

G2C) Government to Customer)
در این مدل خدمات عرضه شده از سوی دولت رایگان نبوده و فرد به عنوان یک شهروند تلقی نمی شود بلکه دولت با او به عنوان یک مصرف کننده برخورد می کند.

G2B)Government to Business)
در این مدل ارتباط بین دولت و سازمان های تجاری و خصوصی برقرار است. خدماتی هم چون خرید و فروش کالا، ارایه مجوز، شرکت در مزایده های دولت از طریق اینترنت و ... اشاره کرد. می توان گفت این روش تسریع در رواج دادن فرآیند تجارت الکترونیکی است. هم چنین باید به دنبال دیجیتالی نمودن ارتباط نیز بود. در این مرحله می بایست کارایی را در مبادله الکترونیکی داده ها به طور ویژه در نظر گرفت.

G2G)Government to Government)
در این روش ارتباط بین دولت ها و یا ارگان های درون دولت برقرار است. بیشتر امور دولتی با یکدیگر مرتبط بوده و هر یک از دولت ها می توانند خدماتی به یکدیگر ارایه کنند. بدین معنی که ممکن است اطلاعاتی که از سوی یک سازمان ارایه می شود بسیار با اهمیت باشد اما دارای سرعت و امنیت کافی نباشد به همین دلیل بهره گیری از سازمان های دیگر نیاز است. در این مرحله مدیریت اجرایی کیفیت بیشتری به دست می آورد.

G2E) Government to Employee)
در این مدل دولت ارتباط را با کارمندان سازمان های مختلف دولتی برقرار می کند. این ارتباط می تواند در مورد کار و شغل افراد و ... باشد. خدمات ارایه شده می تواند در زمینه های مالی، حقوقی، مالیاتی و .. باشد.
هم چنین پیگیری های انجام شده می تواند در جهت رسیدگی به نحوه عملکرد و ارتباط کارمندان یک سازمان با یکدیگر، جلوگیری از اتلاف زمان، کم کردن کاغذ بازی، بالا بردن راندمان سازمان ها و ... باشد.
اما به این نکته توجه داشته باشید که تمامی خدمات ارایه شده از سوی دولت به افراد نیست و گاهی اوقات می تواند عکس این عمل نیز اتفاق افتد.

C2G) Citizen to Government)
در این مدل اطلاعات ارایه شده از سوی مردم به دولت است. به عنوان مثال زمانی که افراد در رای گیری الکترونیکی شرکت می کنند و آرای خود را به دولت می دهند، می تواند نوعی دیگر از این ارتباطات باشد.
زمانی که در جهت ارایه یک خدمات جدید قدم برمی داریم می بایست تمامی جنبه ها و هم چنین ویژگی هایی که قرار است ارایه شود را در نظر بگیریم. دولت الکترونیک نیز می بایست ویژگی های خاص خود را داشته باشد تا بتوان بین آن و دیگر فناوری ها تفاوت قایل شد.

دولت الکترونیک را در یک کلمه خلاصه کرده اند که به آن SMART می گویند. این کلمه که مخفف شده پنج کلمه است که به ترتیب زیر هستند:

S) SMALL)
هر فناوری که ابداع می شود نیاز به سرمایه گذاری و هم چنین نیروی انسانی خاص خود را دارد. هرچه گستردگی کمتر باشد نیاز به این منابع نیز کمتر خواهد بود. به همین دلیل در مرحله اول دولت الکترونیک نباید بیش از حد گسترده باشد و دولت های بزرگ را به دولت های محلی کوچک تر تقسیم کرد.

M) MORAL)
هر یک از شهروندان دارای اطلاعات خصوصی خود بوده و در این مورد باید حفظ شوند.

A) AUDITABLE)
هر گونه پیشرفتی در دولت الکترونیک و هم چنین اقدامات صورت گرفته از سوی دولت می بایست به اطلاع شهروندان برسد و دولت باید نسبت به تمام فعالیت اجتماعی، سیسای و اقتصادی پاسخگو باشد.

R) RESPONSIBLE)
پاسخگو بودن در هر فعالیتی باید وجود داشته باشد چرا که پیش بینی وقوع مشکلات امکان پذیر نیست البته این به آن معنی نیست که نباید تدابیر مورد نیاز را در نظر نگرفت اما باید در صورت بروز هر مشکلی جوابگو بود.

T) TRANSPAREN)
هر گونه برخوردی که موجب برهم زدن شفاف بودن امور شود خلاف ویژگی های دولت الکترونیک است.

مهم ترین معیار در ارزیابی دولت الکترونیک را می توان استفاده توسط شهروندان را بیان کرد. به این منظور دولت می تواند با ارایه بسته های نرم افزاری و سایر خدمات، اطلاعات دقیق تری را در اختیار افراد قرار دهد. در صورتی که زیر ساخت های مالی و ملی تامین باشد اما زیر ساخت فرهنگی و قانونی مناسبی وجود نداشته باشد، دولت الکترونیک به خوبی رشد نخواهد کرد